عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است

بسم الله الرحمن الرحیم وَ إِنىّ‏ لَغَفَّارٌ لِّمَن تَابَ وَ ءَامَنَ وَ عَمِلَ صَالِحًا ثُمّ اهْتَدَى‏ (طه/82) ترجمه آیه: و به یقین، من آمرزنده کسى هستم که توبه کند و ایمان بیاورد و کار شایسته نماید و سپس به راه راست گام نهد. 1.       " غفار" صیغه مبالغه است و نشان مى ‏دهد که خداوند انسان گنهکار را نه تنها یک بار که بارها مشمول آمرزش خود قرار مى‏ دهد. به چند شرط: اول اینکه روح انسان با توبه کردن و پشیمانی از گناه از آلودگی پاک شود. دوم اینکه  نور ایمان جایگزین تاریکی های گناه گردد و انسان کلام حق را بپذیر هرچند مخالف خواسته دلش باشد. سوم اینکه نشانه های ایمان واقعی که عمل صالح است در او دیده شود. و چهارم اینکه بر این مسیر درست ثابت قدم باشد. 2.     توبه و ایمان و عمل صالح و ثبات قدم در هر شخصی متناسب او می باشد. اگر گناه شخصی شرک و کفر باشد توبه اش زدودن شرک و بت پرستی از دل است و ایمانش توحید و قبول حق و عمل صالحش پذیرفتن و اجرای امر و نهی خداوند و ثبات قدمش آلوده نشدن به شرک و بت پرستی. و اگر گناه شخصی ترک نماز باشد توبه اش نیز متناسب آن خواهد بود. 3.     تمام مفاهیم این آیه آشنا می ب عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم وَ مَا أَعْجَلَکَ عَن قَوْمِکَ یَامُوسىَ‏؛  قالَ هُمْ أُوْلَاءِ عَلىَ أَثَرِى وَ عَجِلْتُ إِلَیْکَ رَبّ‏ لِترْضىَ‏(طه/83 و 84) ترجمه آیات: و اى موسى، چه چیز تو را [دور] از قوم خودت، به شتاب واداشته است؟ گفت: «اینان در پى منند، و من- اى پروردگارم- به سویت شتافتم تا خشنود شوى.» 1-      قصه از این قرار بود که بعد از مرگ فرعون و مستقل شدن بنی اسرائیل، از حضرت موسی درخواست شد که از خداوند طلب قانون و شریعت نماید تا بر اساس آن زندگی اجتماعی جدید آغاز گردد. حضرت موسی برای ایجاد اعتماد و با امر خداوند، هفتاد نفر از قوم بنی اسرائیل را برای اخذ احکام الهی به میعادگاه طور برد. ولى از آنجا که مناجات با پروردگار و شنیدن وحى موسى را بی تاب کرده بود، آن چنان که سر از پا نمى‏شناخت، با سرعت این راه را پیمود، و قبل از دیگران تنها به میعادگاه پروردگار رسید. خداوند علت تنها آمدن موسی را از او سوال می کند و آن حضرت ضمن بیان این مطلب که تنها نیست و قومش پشت سرش می آیند و به زودی به او خواهند پیوست دلیل با عجله آمدن خودش را جلب رضای خداوند بیان می کند. 2-     براى آنها که از مساله جاذ عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم فَأَخْرَجَ لَهُمْ عِجْلًا جَسَدًا لَّهُ خُوَارٌ فَقَالُواْ هَاذَا إِلَاهُکُمْ وَ إِلَاهُ مُوسىَ‏ فَنَسی (طه/88) ترجمه آیه: پس براى آنان پیکر گوساله‏اى که صدایى داشت بیرون آورد، و [او و پیروانش‏] گفتند: «این خداى شما و خداى موسى است، و [پیمان خدا را] فراموش کرد.» 1-      کلمه" اخرج" دلالت بر رونمایی اثر دارد و اینکه کیفیت ساختن گوساله پنهانى و دور از مردم بوده است و کلمه" جسد" به معناى جثه‏اى است که جان نداشته باشد، این نیز دلالت دارد بر اینکه گوساله مذکور بى‏جان بوده، و در آن هیچ اثرى از آثار حیات نبوده، و کلمه" خوار"- به ضمه خاء- به معناى آواز گوساله است. 2-     وقتی بنی اسرائیل مطلع شدند که از مصر می روند و دست فرعون و فرعونیان به آنها نخواهد رسید زنان به بهانه های مختلف طلاهای اهل مصر را امانت گرفتند و با خود بردند و این روحیه از اسرائیلی ها بعید نیست. ولی بعد از مدتی از آن طلاها احساس سنگینی گردند و همه را دور ریختند و سامری همه را جمع کرد و از آنها گوساله ای ساخت که از دهانش صدای گاو خارج می شد. و همین یک ویژگی باعث فریفته شدن بنی اسرائیل شد. 3-     یک معبو عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

 بسم الله الرحمن الرحیم قَالَ یَاهَارُونُ مَا مَنَعَکَ إِذْ رَأَیْتَهُمْ ضَلُّواْ ؛ أَلَّا تَتَّبِعَنِ  أَ فَعَصَیْتَ أَمْرِى(طه/ 92 و 93) ترجمه آیات: [ موسى‏] گفت: «اى هارون، وقتى دیدى آنها گمراه شدند چه چیز مانع تو شد؛ که از من پیروى کنى؟ آیا از فرمانم سر باز زدى؟» 1.       حضرت موسی برای اخذ تورات به کوه طور رفت و حضرت هارون را جانشین خود قرار داد. در چهل روزی که حضرت موسی در میقات بود قوم بنی اسرائیل توسط سامری به انحراف کشیده شد و اکثر قوم بنی اسرائیل بت پرست شدند. نحوه برخورد حضرت موسی با این موضوع، بسیار مهم است. 2.     اول از همه حضرت موسی، جانشین خود را توبیخ می کند تا بفهماند که رهبران باید پاسخگوى انحرافات مردم باشند. اگر رهبران از افراد فاسق باشند و خود مروج فساد باشند بیشترین تقصیر متوجه آنها است و اگر در مقابل انحراف و فساد جامعه فقط سکوت کرده باشند باید بدانند که سکوت و بى‏تفاوتى مسئولین، توبیخ دارد. حضرت موسی هارون را به دلیل سکوت توبیخ می کند. 3.     در اینجا این سؤال پیش مى‏آید که موسى ع و هارون ع بدون شک هر دو پیامبر بودند و معصوم، این جر و بحث و عتاب و خطاب شد عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم قَالَ بَصُرْتُ بِمَا لَمْ یَبْصُرُواْ بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَةً مِّنْ أَثَرِ الرَّسُولِ فَنَبَذْتُهَا وَ کَذَالِکَ سَوَّلَتْ لىِ نَفْسىِ(طه/96) ترجمه آیه: گفت: «به چیزى که [دیگران‏] به آن پى نبردند، پى بردم، و به قدرِ مُشتى از اثر فرستاده [خدا] برداشتم و آن را در پیکر [گوساله‏] انداختم، و نفس من برایم چنین فریبکارى کرد.» 1.       جمله‏ى «بصرت به» از بصیرت به معناى فهمیدن است و کلمه "اثر" هر نشانه و علامتى است که از هر چیزى بعد از رفتن آن به جاى مى‏ماند، به طورى که هر کس ببیند به آن چیز پى مى‏برد، مانند ساختمانى که اثر بنا است، و به همین خاطر جاى پا را نیز اثر می گویند. قبض به معنی گرفتن و برداشتن است و نبذ به معنی انداختن و ریختن بکار می رود. واژه سوّل به معنی فریفتن است و تسویل یکی از حالات نفسانی انسان است که نفس و خواسته های شهوانی انسان، گناه را در چشم او زیبا جلوه می دهد.   2.     این آیه، جواب سامرى را حکایت مى‏کند. وقتی حضرت موسی پرسید:" فَما خَطْبُکَ یا سامِرِیُّ" یعنی این چه کاری بود که تو کردی؟ بی شک منظور سوال کننده علت یابی می باشد ولی پاسخ دهند عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم وَ مَن یَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَا یخَافُ ظُلْمًا وَ لَا هَضْمًا (طه/112) ترجمه آیه: و هر کس کارهاى شایسته کند، در حالى که مؤمن باشد، نه از ستمى مى‏هراسد و نه از کاسته شدن [حقّش‏]. 1.       کلمه" هضم" به معناى نقص است، 2.     ایمان بدون عمل صالح، درختى است بى‏میوه همانگونه که عمل صالح بدون ایمان درختى است بى‏ریشه که ممکن است چند روزى سر پا بماند اما سرانجام مى‏خشکد؛ اگر عمل صالح را مقید به ایمان کرده، براى این است که ایمان شرط صحت کارها اعم از عبادات و غیر آن است و بدون ایمان هیچ عملی، شایسته و مقبول نیست‏ و هر کاری که از انسان بی ایمان سر می زند از بین می رود. و همچنین، بقاء ایمان تا آخرین لحظه های عمر شرط قبول اعمال است. اگر فرض کنیم که شخصی هفتاد سال اعمال صالح و شایسته و با ایمان بجا آورده باشد و نزدیک مرگ ایمانش را از دست دهد و مثلا مشرک شود کلیّه اعمالش حبط میشود یعنی از بین می رود و مصداق (أُولئِکَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ) میشود. 3.     کلمه ظلم در آیه اشاره به این است که مؤمنین در دادگاه عدل الهی در قیامت هرگز از این نمی ترسند که ست عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم فَتَعالىَ اللَّهُ الْمَلِکُ الْحَقُّ  وَ لَا تَعْجَلْ بِالْقُرْءَانِ مِن قَبْلِ أَن یُقْضىَ إِلَیْکَ وَحْیُهُ  وَ قُل رَّبّ‏ زِدْنىِ عِلْمًا(طه/114) ترجمه آیه: پس بلندمرتبه است خدایی که فرمانرواى بر حق است، و (ای پیامبر) در [خواندن‏] قرآن، پیش از آنکه وحى آن بر تو پایان یابد، شتاب مکن، و بگو: «پروردگارا، بر دانشم بیفزاى.» 1.   این آیه دو درس بسیار مهم دارد: اول تقبیح و زشت دانستن عجله و دوم ارزشمند بودن کسب علم. 2.   اولین پیام این آیه این است که در هیچ کاری عجله نباید کرد هرچند کار مقدس دریافت وحی باشد. بسیار دیده شده افرادى به هنگام شنیدن سخن یک گوینده، هنوز مطلب تمام نشده به تکرار یا تکمیل آن مى‏پردازند، این امر گاهى ریشه در کم صبرى و گاهى ریشه در غرور و اظهار وجود دارد ولى گاهى نیز عشق و علاقه زیاد به دریافت مطلب انسان را بر این کار وادار مى‏کند که در این صورت انگیزه مقدسى دارد، ولى، به هر حال، عجله کردن غالبا ایجاد مشکلات مى‏کند، و به همین دلیل در آیات فوق پیامبر خدا هم از این کار نهى شده است. جایى که براى دریافت وحى نباید شتابزدگى به خرج داد تکلیف بقیه کاره عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم وَ لَقَدْ عَهِدْنَا إِلىَ ءَادَمَ مِن قَبْلُ فَنَسىِ‏ وَ لَمْ نجَدْ لَهُ عَزْمًا(طه/115) ترجمه آیه: و به یقین پیش از این با آدم ( درخصوص نخوردن میوه ممنوعه ) پیمان بستیم، ولى آن را فراموش کرد، و براى او عزمى [استوار] نیافتیم. 1.       مراد از عهد و پیمان، همان فرمانِ نخوردن از میوه مخصوص است و مراد از نسیان، دقّت نکردن در انجام فرمان است و منظور از «عزم»، اراده‏ى محکم در برابر وسوسه‏هاى ابلیس است. 2.     " نسیان" در اینجا مسلما به معنى فراموشى مطلق نیست، زیرا در فراموشى مطلق عتاب و ملامتى وجود ندارد، بلکه یا به معنى ترک کردن است همانگونه که در تعبیرات روزمره به کسى که به عهد خودش وفا نکرده مى‏گوئیم گویا عهد خود را فراموش کردى، یعنى درک کردن تو همانند یک فرد فراموش‏کار است، و یا به معنى فراموشکاریهایى است که به خاطر کم توجهى و به اصطلاح" ترک تحفظ" پیدا مى‏شود. 3.     قصه حضرت آدم، قصه نوع بشر است. انسان نسبت به مسئولیت های خود فراموش کار است و کم اراده. اگر خدا در بهترین شکل ممکن (حضرت آدم و حوا زیباترین مخلوقات خدا بودند)، و در نعمتهایى بى‏شمار غرق عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم فَوَسْوَسَ إِلَیْهِ الشَّیْطَنُ قَالَ یَادَمُ هَلْ أَدُلُّکَ عَلىَ‏ شَجَرَةِ الخُلْدِ وَ مُلْکٍ لَّا یَبْلىَ‏ (طه/120) ترجمه آیه: پس شیطان او را وسوسه کرد، گفت: «اى آدم، آیا تو را به درخت جاودانگى و ملکى که زایل نمى‏شود، راه نمایم؟» 1.       وسوسه در اصل به معنى صداى بسیار آهسته است، مثل صدای زینت آلات زنان که بر روح مرد اثر می گذارد. ولی به معنی خطور مطالب بد و افکار بى‏اساس به ذهن بکار می رود، اعم از اینکه از درون خود انسان بجوشد و یا کسى از بیرون عامل آن شود. مقصود از شجره در این آیه همان درختى است که حضرت آدم و همسرش از خوردن آن ممنوع شدند و کلمه یبلى به معناى کهنه شدن و پوسیدن چیزى است و در مقابل نو به کار مى‏رود. 2.     منظور از " شجره خلد" درختى است که خوردنش باعث مى‏شود آدمى عمری جاودانه پیدا کند و دائما زنده بماند، و مراد" از ملکى که کهنه نشود" قدرت حکومتی است که هیچ عاملی باعث ضعیف شدن آن نشود. شیطان دو خواسته را در دل آدم زنده کرد، عمری جاوید و سلطنتی دائمی، دو خواسته ای که در  طول تاریخ آرزوی انسان بوده است. 3.     در واقع شیطان حساب کرد تمایل آدم ب عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم ثُمَّ اجْتَبَاهُ رَبُّهُ فَتَابَ عَلَیْهِ وَ هَدَى ‏(طه/122) ترجمه آیه: سپس پروردگارش او را برگزید و بر او ببخشود و [وى را] هدایت کرد. 1.      اجتباء از «جبایة» به معناى جمع‏آورى و انتخاب و برگزیدن است گویا خداوند حضرت آدم را داراى اجزایى فرض کرده که از هم جدا و پخش بوده و آنها را از اینجا و آنجا جمع آورى نموده و در یک جا گرد آورده و سپس او را برگزیده و هدایتش نموده و به سوى خود به راهش انداخته است‏. تاب اگر با حرف «الى» بیاید، توبه‏ى انسان خواهد بود، ولى اگر با حرف «على» باشد، توبه‏ى خداوند قلمداد مى‏گردد، مانند همین آیه‏. توبه خداوند به معنی پذیرش توبه بنده است. 2.     انسان وقتی خطا می کند نیاز به پناهگاهی دارد که پناهش دهد و زمینه برگشت از خطا را برای او فراهم آورد و هیچ پناهگاهی مطمئن تر از خداوند نیست. حضرت آدم (ع) پس از آن خطای بزرگ بی پناه شد و خداوند او را برگزید و توبه اش را پذیرفت و به مقام نبوت نائلش کرد. یکی از کارهایی که شیطان در چنین مواقعی انجام می دهد مایوس نمودن خطاکار از در رحمت خداوند است. هرچند حضرت آدم فریب شیطان را در خوردن میوه مم عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...